Değerli Kanatlı Severler;
Memleketimizin yerli ırklarından olan Trabzon yerli Gugullusu soyu tehlikede olan,
orjinali kaybolmaya yüz tutan, en başta Trabzonlular sonra hepimiz tarafından sahip çıkılması gereken nadide bir tavuk çeşididir.
Önce kuş giribi sonra yurtdışından getirilen tavuklar sebebiyle yerli ırklarımız ciddi şekilde itlafa uğradı-gözden düştü-elden kayboldu,
bir de bilinçsiz yetiştiricilik cabası…
Aslında Trabzon gugullusu sadece Trabzon’a has değil öz be öz eski yerli Türk ırkıdır, hala orta asyada beslenmektedir.
Trabzon yerli gugulluları hakkında kısaca bilgi verelim:
Gugul eski Türkçe tomurcuk anlamında kullanılırdı, yine orta asyada kekil kelimesi kullanılıyor saçın ön kısmı ve şapka anlamında(Trabzon da da olduğu gibi).
Bunlardan anlaşılan gugullu tavuk ifadesi tomurcuk kafalı, şapkalı tavuk anlamına gelmektedir.
Orta Asyada bunlardan var ve mesela Azerbaycan’da bunlara kekilli tavuk-kekilli horoz denmektedir.
Gugullu tavuklar orta büyüklükte(genelde tavukları 2 ila 2,5 kg arası; horozları 3 ila 3,5 kilo arası),
yumurta verimi(öz olanlarda) yıllık 200 civarı, eti lezzetli çok farklı renk çeşitleri olan bir cinstir.
Bu tavuk cinsinin orjinallerinde asla ve asla sakal, yanak ve paça olmaz.
Civcivlerinde bunlardan çıkan tavuk elden çıkarılır.
85 yaşında besleyenler, orta asyada orjinallarini besleyenler bu bilgileri teyit etmektedir.
Her gugullu tavuk(tepesinde tüy olan tavuk) yerli gugullu değildir.
Nasılki hiçbir cins için, dünyanın hiçbiryerinde ve hiçbir tavuk yarışmasında-festivalinde tek bir özellik üzerinden cinsin kalitesi belirlenmiyorsa,
aynı şekilde Trabzon gugullusu için de tek özelliğe bakılmaz.
Gugulun büyüklüğüne, şekline, tavuğun kalıbına, vucut yapısına, yumurta verimine, yumurta rengine dahi bakılır.
Yani gugulu büyük diye, bir tavuk trabzon gugullusu olmaz, aynı sırf paçası var diye bir tavuğun brahma olmaması gibi…
Bizler farklı türler ortaya çıkarmak için elbette çaba sarfedebiliriz
ama bu çalışmalarımız sonunda çıkan tavuğa Trabzon Yerli Gugullu diyemeyiz,
o başka bir cinstir.
Söz gelimi beyaz ligorin ile o renge yakın bir gugullu horozu veya pado fizanla çalışırsanız
gugullu güzel beyaz renkli tepeli bir cins ortaya çıkarabilirsiniz ama bu asla yerli gugullu olmaz ve ehli bunu anlar.
Lütfen ticari kaygılarımızı, hatalı duygu ve düşüncelerimizi bir kenara bırakıp,
eski yetiştiricilerin de önderliğinde bu ırkın orjinallerini yeniden gün yüzüne çıkaralım.
Atalarımızın bize bıraktığı değerimize sahip çıkalım.
Önce tüm Türkiye’ye sonra tüm dünyaya bu güzel tavuğumuzu tanıtalım inşallah…
GUGULLU BİR AŞKTIR…
http://www.milliyet.com.tr/milli-tavuk-irklari-koruma-altina-aliniyor-canakkale-yerelhaber-2130080/MURAT TOPAL
TRABZON
Gugullu tavuklar Trabzon un en eski yerli ırkıdır. Orta asyada da atalarımızca beslendiği hatta şu anda da oralarda besleyenler olduğu bilinmektedir.
Bu ırkın tavukları 2, 2-5 kilo horozları 3, 3-5 kilo gelmektedir. ancak bazen daha irileri de çıkabilmektedir. Hastalıklara karşı dayanıklıdırlar.
(Pleymut besledik kesinlikle ondan daha dayanıklılar örneğin).
Aslında bunlar köy tavuklarıdırlar.
Atalarımız hem gösterişli hem yumurtacı hem eti lezzetli bir ırk beslemişler, yani ne ararsanız bunlarda var,
avrupadan tavuk getirmektense yerli ırklarımızı keşfedip gün yüzüne çıkarmalıyız diye düşünüyorum.
Biz onlara bunları tanıtıp satmalıyız. bu ırkın yumurta verimi de yıllık 200 ün altına düşmez ve bunu bakımsız köy ortamında vermektedir.
Gugullular kesinlikle fizan kırması falan değillerdir,
85 yaşında besleyiciler vardır ve eskiden beri bilinmektedir.
bu hayvanların gugulları(tepeleri) bazen çevrelerini görmeye mani olmakta ve buralarda çok bulunan
atmaca-çakal gibi hayvanlara kolayca yem olmaktadır, o yüzden ciddi şekilde besleyip bunlara emek veren bulmak zordur.
ancak günümüzde bi kaç meraklı kişi bu ırkı devam ettirmektedir.
Biz iki arkadaş da buna gönül verenlerdeniz. bu ırkın hemen her rengi bulunmaktadır ama en zor bulunanları Beyaz, siyah ve karyağdılı olanlardır.
MURAT TOPAL
TRABZON
Trabzon Gugullu Tavuğunun Olmazsa Olmazı Gugul:
Trabzon yerli gugullusuna ismini veren gugul,
yani tavuğun kafasının üstünde olan tüylerden kısaca bahsetmek istiyorum.
Evvela Trabzon yerli gugullularının kafasında et bulunup bulunmaması çok önemli bir husus.
Bazı yetiştiriciler eski gugullularda kafada tas-et bulunmadığını bunun fizanlarla kırıldıktan sonra ortaya çıktığını söylemektedir.
Trabzon’a fizanların girişi benim tespit edebildiğim kadarıyla en eski 2003 yılına kadar gitmektedir.
Trabzon’da 60 ve 85 yaşlarındaki iki eski yetiştirici kesinlikle eski tavukların(30-40 yıl öncesi) bir kısmında tas olduğunu net olarak ifade etmişlerdir.
Aynı şekilde orta asyadaki eski yetiştiriciler de kafada et olduğunu söylemektedirler.
Bilindiği gibi eskiden tavuk ve horozun her ikisinin gugulunun olduğu kümesler çok azdı,
bunlar diğer köy tavuklarıyla çoğunlukla karışık olarak bulunurdu,
gugullu tavuk gugulsuzla eşlenince gugul zayıflayıp tas kayboluyordu
ve 10 tavuktan ancak 2-3 tanesi gugullu çıkıyordu ve çoğunlukla da tas olmuyordu,
o yüzden bazı eski yetiştiriciler trabzon gugullusunda tas olmaz demektedirler,
ama doğrusu bunlarda tas-et olması gerektiğidir.
Gugulla ilgili diğer husus
yerli gugulluların gugulları asla dağınık olmaz,
yanlardan sarkmaz,
yerli gugulluların gugulları jöle sürmüş gibi geriye doğrudur,
yanlardan sarkmaz ama yanlara doğru taşıp gözü kapatabilir.
yine gugul kafada tas gibi toplu durur,
dönmez, kıvrılmaz, saçaklanmaz v şeklinde de olmaz.
Gugulun büyüklüğü veya küçüklüğünden önce bunlara bakılmalıdır, zira nice büyük gugullular vardır ki bazı küçük gugulluların yanına bile yanaşamaz.
