6
KULUÇKA SORUNLARININ KAYNAKLARI Kuluçkada oluşan sorunların üç farklı kaynağı vardır.
1) Damızlıklarla ilgili olanlar,
2) Kuluçkalık yumurtaların toplanıp saklanması sırasında oluşmuş sorunlar,
3) Kuluçka sırasında oluşan sorunlar olarak gruplandırılır.
KULUÇKA KAYITLARI
Kuluçkahanede elde edilen sonuçlar, daima kuluçkahane defterine işlenmelidir. Bu sonuçlar, beklenen değerler (standartlar) ile karşılaştırılmalıdır. Sonuçların tatmin edici olmaması halinde derhal durum değerlendirmesi yapmalı, sorun araştırılıp bulunmalı ve problem geç kalmadan çözülmelidir. Kuluçka işlemleri sırasında oluşan kimi sorunlar ve çözümün gecikmesi nedeni ile işletmenin çok büyük maddi zararlara uğrayabileceği daima hatırlanmalıdır. Kuluçkahanede tutulan kayıtlar; gelen yumurtaların tarihi, sayısı, bekletilme süreleri, geliştirme makinesine konuş tarihi, çıkım makinesine taşınma tarihi, çıkım tarihi, konulan yumurta sayısı, dölsüz yumurta sayısı, döllük oranı (%), çıkan civciv sayısı, çıkım gücü (%), kuluçka makinesi randımanı (%) gibi değerlerdir.
Kuluçka sonuçlarının beklenenden kötü olması halinde sorunun hemen aranması gerekir. Sorun arama, 5 ve 6. günlerde ve 18. günde yumurtaların ışıklandırılması ile elde edilen sonuçlar ve kuluçka çıkım sonuçları tümü ile elde edildikten sonra ayrı ayrı yapılır. Civciv çıkmayan bir grup yumurta (Rastgele örnekleme ile kuluçka makinesinin değişik bölgelerinden alınan üç, beş kasaya ait çıkmamış tüm yumurtalar) kırılır ve dölsüz olanlar ile döllü olup ta ölen embriyoların hangi çağda ölmüş oldukları yüzde oran olarak tespit edilir.
KIRILAN YUMURTALARIN SINIFLANDIRILMASI Civciv çıkmayan yumurtalardan alınmış örneklerin kırılması ve ölmüş embriyoların hangi gelişme safhasında olduklarının bilinmesi sonuçların değerlendirmesinde ipuçları verecektir. Kırılan yumurtalar, aşağıda olduğu gibi gruplandırılmalı ve gruplardaki ölü embriyo / civciv sayıları yüzde olarak hesaplanmalıdır. 1. Göz oluşmamış: Dölsüz, beyaz benekli, kanlı halka gelişmiş (ilk 24 saat) 2. Siyah göz oluşmuş, embriyolar yumurta kabuğunu doldurmamış: Tüy çıkmamış (13 günden küçük), tüy çıkmış (13 ile 16 gün arası) 3. Embriyo, yumurta kabuğunu doldurmuş:
Sarı kese civcivin dışında (16-18 gün), sarı kesenin yarısı ve daha fazlası civcivin içinde (18-20 gün arası) 4. Civciv kabukta yapışık: Civciv kabuğu delememiş, kabuğu delmiş ve kurumuş veya kabuktan çıkmış fakat yapışık. Yukarıda anlatılan gözlem ve yumurta kırma işleminden sonra elde edilen bilgiler değerlendirilir ve kuluçka sonuçlarını kötü olarak etkileyen faktör ya da faktörlerin tahmini yapılmış olur.
KULUÇKADAN ÇIKIM SORUNLARININ MUHTEMEL NEDENLERİ Çıkımla ilgili sorunların kimi muhtemel nedenleri aşağıda kısa olarak özetlenmiştir.
Dölsüzlük: Damızlıkların yanlış çiftleştirilmeleri, erkeklerin yaşlanmış olması, sürüde erkek/dişi oranının yanlış olması, yumurtaların eski olması, damızlık yeminin kalitesiz olması, damızlıkların özellikle erkeklerin şişmanlamış olması, erkeklerde ayak hastalıkları, tüm sürüde enfeksiyöz bir hastalığın bulunması, yanlış yerleşim sıklığı, kümeste yanlış ışıklandırma gibi nedenler. Erken embriyonik ölümler: Yumurtaların toplama ve taşıma sırasında hırpalanmış olmaları, yanlış ilaçlama, damızlık yemlerinde vitamin eksikliği, damızlık sürüde hastalık, kuluçka geliştirme makinesinde yanlış sıcaklık, makinede çevirme ayarının yanlış olması, birinci kritik devrede yapılan gereksiz uygulamalar.
Geç embriyonik ölümler: Yanlış kuluçka makinesi sıcaklığı, yetersiz havalandırma ve oksijen yetersizliği, makine çevirmesinin yetersiz oluşu, damızlıkların beslenme yetersizliği, damızlıklarda hastalık, ikinci kritik devrede yapılan yanlış uygulamalar. Kabuğa yapışık ölümler: Makinede yanlış sıcaklık, nem oranının düşük olması, makinede ani ve kısa süreli sıcaklık artışları. Erken çıkım: Makinede Yüksek sıcaklık Geç çıkım: Makinede düşük sıcaklık, çok beklemiş yumurtalar, yaşlı damızlıklar.
Civcivlerin birlikte çıkmaması: Makinelerde sıcaklık dağılımının düzensiz oluşu, taze ve eski yumurtaların karıştırılmış casino pa natet olması, küçük ve büyük yumurtaların karıştırılmış olması, genç ve yaşlı damızlık yumurtalarının karışmış olması. Göbekleri şiş ve şekli bozuk civcivler: Makine sıcaklığı çok yüksek, rutubet düşük, kirli yumurtalar. Buruşuk, kısa, solgun, üzerinde kabuk parçası yapışık civcivler: Makine sıcaklığı çok yüksek, nem oranı düşük, çevirme yetersiz. İri, üzerlerine yumurta artıkları yapışmış, iki bacak arası ıslak ve kirli, göbek deliği kapanmamış civcivler: Makine sıcaklığı düşük, nem oranı yüksek.
Son İletiler